donderdag 25 juni 2009

De krankzinnige kunstenaar

Eind juni 2009 voltooide Carmen Meuffels haar mooie bachelorscriptie, getiteld Neurasthenische kleine zielen. Een onderzoek naar eind negentiende-eeuwse medische inzichten in de romancyclus De boeken der kleine zielen [1901-1903] van Louis Couperus. Daarin onderzoekt zij, tegen de achtergrond van contemporaine opvattingen over hysterie, de functie en betekenis van enkele geesteszieke personages die in de cyclus een rol spelen. In dit verband vraagt zij mede aandacht voor ´de kunstenaar als zenuwlijder´, een omschrijving die 'Ernst' uit De kleine zielen op het lijf geschreven lijkt. Dit pathologisch aangelegde personage heeft immers van het begin af aan een opmerkelijke, obsessieve interesse voor vazen, en zijn machtige verbeeldingskracht leidt ertoe dat hij hallucinaties krijgt: hij verbeeldt zich dat elke vaas een ziel herbergt en dat deze zielen met kettingen aan hem vast gebonden zijn. Opvattingen over het kunstenaarschap worden aldus op deze eigenzinnige manier gekoppeld aan ziekelijkheid. Couperus: "Meer en meer in die jaren was de vaas er een ziekelijkheid geworden, bloeide zij er met een grilligheid van lijn en een gloeiïng van glazuur, als orchideeën van nevrozisme." (vgl. deel IV, p. 152). Carmen is onder meer in staat gebleken vragen naar de precieze aard en context van dergelijke representaties te beantwoorden, waarmee zij een bijdrage heeft geleverd aan het onderzoek naar de verwerking van medische kennis in narratieve teksten, een thema waarover trouwens ook andere scripties handelen. Illustratie: een vaas-in-orchidee-vorm, waaraan een interpreet van 'Ernst' kan komen te denken.

Begeleider: Prof.dr. Ben Peperkamp.

Geen opmerkingen: