Vaders bij Mulisch

Cynthia Spaan heeft in haar bachelorscriptie, die september 2010 met succes werd afgerond, interpretatief onderzoek verricht naar enkele samenhangende intertekstuele verwijzingen in De ontdekking van de hemel van Harry Mulisch. In het bijzonder onderzocht zij de functie en betekenis van de verwijzingen naar Brief aan den Vater van Franz Kafka en de roman Vaders en zonen van Toergenjev –  teksten waaraan Mulisch, via zijn personages Max en Onno, tegenovergestelde visies op de relatie tussen vaders en zonen verbindt.

Kafka schreef zijn brief naar aanleiding van drie dramatisch mislukte huwelijkspogingen. De tekst getuigt van een gefrustreerde relatie met zijn strenge en conservatieve (joodse) vader Hermann. Bovendien releveert Kafka zijn onmacht en schuldbesef, Tussen vader en zoon botert het dus slecht: de vader is autoritair, zelfbewust - terwijl de zoon zich juist nietig en machteloos gevoelt. Ook in Vaders en zonen van Toergenjev speelt het generatieconflict en daaraan verbonden visies op masculiniteit en familie een prominente rol. Maar in deze roman is niet de vader de “kwetsende partij”, maar juist de zoon. In zijn beleving is de vader een soort van sul die niet met de tijd  is meegegaan, nieuwe (wetenschappelijke) ontwikkelingen niet begrijpt en als gevolg daarvan van zijn eigen kind vervreemd geraakt.

In haar werkstuk heeft Cynthia verduidelijkt hoe Mulisch deze uiteenlopende narratieve visies op vader- en zoonschap in De ontdekking heeft verwerkt en wat ze betekenen in relatie tot de roman als geheel, waarin familie en familievorming prominente motieven zijn.

Begeleider: prof.dr. Ben Peperkamp