Carry van Bruggen

In juni 2010 rondde Hanna Marije Booij haar mooie bachelorscriptie af over twee werken van Carry van Bruggen: het essay Hedendaagsch Fetischisme (1925) en de roman De verlatene (1909). Het onderzoek dat zij heeft verricht is tweeledig: enerzijds heeft zij onderzocht in hoeverre het essay en de roman modernistisch zijn, anderzijds heeft zij de intertekstuele relaties tussen beide teksten in kaart gebracht.

Tijdens het onderzoek is gebleken dat Carry van Bruggen in De verlatene standpunten heeft geintegreerd die in het essay worden verfijnd. De grondgedachte van haar filosofie is die van het anti-dogmatisme. Van Bruggen heeft de twijfel aan het dogma uitgewerkt in de oppositie van collectivisme en individualisme. Collectivisme staat of valt naar haar oordeel bij dogmatisme. Maar het dogma is een absurd gegeven volgens Van Bruggen, omdat het voorbij gaat aan de redelijk denkende individu. Hoewel individuen verlangen naar een gemeenschap, zullen intellectuelen zich proberen te onderscheiden. Door kritiek op het dogma brokkelt het waarheidsgehalte ervan langzaam af, waarop het collectief zich op zijn beurt heftiger en redelozer zal verzetten. In de roman is dit mechanisme vormgegeven door een diepgaande intellectuele twijfel van het hoofdpersonage aan het Joodse dogma.

Begeleiding: Dr. Jacqueline Bel