Saskia Stehouwer en Civis Mundi

Saskia Stehouwer bericht ons het volgende: "Op 17 oktober 2009 was ik uitgenodigd om als opponent op te treden van Prof. Gerrit Schutte tijdens het symposium 'Apartheid, anti-apartheid, post-apartheid', georganiseerd door de NZAV (Nederland-Zuid-Afrika Vereniging) en het tijdschrift Civis Mundi. Aanleiding voor het symposium was het Civis Mundi Jaarboek 2008 met dezelfde titel, waarover ik eerder een - kritische - recensie had geschreven in het maandblad Zuid-Afrika. In mijn bijdrage richtte ik me vooral op de stelling van Schutte dat het anti-apartheidsdenken een uiting was van cultureel imperialisme op grond van stamverwantschap, met andere woorden, dat de Nederlandse anti-apartheidsstrijders hun afgedwaalde broeders daar in het zuiden wel even duidelijk zouden maken dat ze verkeerd bezig waren. Mijns inziens zou deze stelling eerder opgaan voor het pro-apartheiddenken, omdat daaraan allerlei ideeën over de suprematie van het blanke ras en van de westerse waarden ten grondslag lagen. Daarnaast had Schutte de stelling naar mijn smaak te weinig onderbouwd, waren er ook andere gronden aan te wijzen om je tegen de apartheid te keren en is een zekere 'wij weten het beter' tendens vrijwel altijd aan te wijzen bij westers denken over Afrika, en is die denkwijze dus niet specifiek voor de anti-apartheidsbeweging.

Verder waren er bijdragen over de functie van Zuid-Afrikaanse literatuur tijdens en na apartheid van Hans Ester (RU), die vooral inging op de 'verborgen werkelijkheden' die die literatuur voor hem had opengelegd maar zich daarbij geheel onthield van enige problematisering van literatuur als representatie van die werkelijkheden, of van die werkelijkheden op zich. Tot slot werd door Gyorgi Verbeeck (UM) gesproken over het Zuid-Afrika van na 1994, dat volgens sommigen aan de rand van de afgrond balanceert maar door anderen juist als gidsland voor de rest van het continent wordt gezien. Verbeeck concludeerde dat Zuid-Afrika vooral een sterke 'civil society' nodig heeft, en in mijn onderzoek wil ik onder andere gaan kijken welke rol Zuid-Afrikaanse dichters speelden en nog spelen in die 'civil society'." [Illustratie: website]