donderdag 30 augustus 2007

Schaepman, Kuyper en de Islam

Nederland is geen land van staatslieden met grote literaire ambities. In een artikel in Armada belicht dr. Jacqueline Bel twee kopstukken uit de politiek rond 1900 die hierop een uitzondering vormden: Schaepman en Kuyper.

Tweede-Kamerlid, dichter-priester en journalist H.J.A.M. Schaepman (1844-1903) was één van de grote figuren van de katholieke emancipatie. Premier, dominee, journalist en hoogleraar Abraham Kuyper (1837-1920) was behalve voorman van de 'kleine luyden' en stichter van de Gereformeerde kerk ook oprichter van de Vrije Universiteit. Beide politici uitten zich in hun creatieve werk onder meer over de islam, wat hun werk nu een actuele dimensie geeft. In 1884 maakte Schaepman een reis naar Constantinopel, het huidige Istanbul. Hij schreef een lang gedicht over de Aya Sofia (1884), de eeuwenoude moskee, die ooit gebouwd was als kathedraal. Kuyper, volgens sommigen een 'voortreffelijk litterator', maakte in 1905-1906 een lange reis om de Middellandse Zee. Hij legde zijn ervaringen vast in een vuistdik reisverslag Om de oude wereldzee (1908, 2 dln.), waarin ook Istanbul aan bod komt. Kuyper gaat onder meer in op de positie van de vrouw in de islam en bekritiseert de profeet Mohammed op dit punt. Schaepman neemt het juist op voor Mohammed en geeft een lyrische beschrijving van de profeet. [Illustratie: portret van Abraham Kuyper, door Jan Veth (1900)]

Jacqueline Bel: 'Herman Schaepman, Abraham Kuyper en de Islam'. In Armada, Tijdschrift over wereldliteratuur 13 (2007), 45. Themanummer Politici en bellettrie.

Geen opmerkingen: