Op 10 juni 2008 maakten we met een groep van geïnteresseerde studenten - alle deelnemers aan het bachelorcollege Boekwetenschap en literair bedrijf - een studiereis naar Plantin-Moretus te Antwerpen: een historische plaats gewijd aan de beroemde drukkers- en uitgeversfamilie. Het pand met de drukkerij, de directiewoning, de kantoren en de correctieruimte zijn gelegen aan de Vrijdagmarkt te Antwerpen. Het bedrijf is in de zestiende eeuw gesticht door Christoffel Plantijn, die beroemd werd met de uitgave van Biblia Polyglotta: een met duizelingwekkende precisie uitgevoerde, meertalige uitgave van de Bijbel (illustratie hierboven). Het huis is bovendien een ontmoetingsplaats geweest voor tal van geleerden en humanisten, zoals Justus Lipsius en Simon Stevin.
In 2002 werd dit museum genomineerd als UNESCO werelderfgoed en in 2005 op de lijst geplaatst (als eerste museum ooit), omdat deze drukkerij uit de zestiende eeuw uitzonderlijk goed is bewaard: zo is het lood der losse letters, opgetast in vele kasten op de zolder, nooit tot tuig voor de "groote oorlog" omgesmolten [voor meer gegevens raadplege men Wikipedia].
Wat hebben we er gedaan? Op de foto hieronder: de studenten (rechts) met hun trouwe gids en begeleider, prof. dr. Johan Koppenol (links), specialist op het gebied van (vroegmoderne) boekproductie, staand tussen imposante boekenkasten en vitrines met schitterend drukwerk.
Hieronder: een foto van de titelpagina van één van de (veelgelezen, en naar verhouding, betrekkelijk "gewone") boeken uit de drukkerij, Justus Lipsius: Deux livres de la constance, een vertaling uit het latijn van De Constantia Libri Duo, Qui alloquium praecipue continent in Publicis malis (Antwerpen: Plantijn 1584)].
Waar dit boekje gaat het over? "The truly wise man is [...] expected [aldus Lipsius] to accept the law of necessity (lex necessitatis) with steadfastness and mental fortitude While realizing "that man is but a dream of a shadow," he should show disdain for the course of human events by cultivating constantia: "the upright and immovable mental strength, which is neither lifted up nor depressed by external or accidental circumstances" (De constantia I.4). The mother of this constancy is patience, which is governed by reason. Reason (ratio) — as opposed to false opinions — is nothing other than a true judgment concerning things both human and divine. It is this internal transformation — based on the essential Stoic attributes of reason, freedom from the emotions, patience in adversity and subjection to God’s will — which makes it possible to live contentedly amid the inevitable decay and turmoil of the world." Aldus de Stanford Encyclopedia of Philosophy, die ik er nog maar eens op heb nageslagen. Stoa in een nieuwe, actuele gedaante.
Wonderlijk vond ik zelf het kleine scheurtje in het papieren omslag (op de foto links boven) en het evidente ezelsoor: waarachtig. een gebruikt exemplaar, dacht ik, toen ik de foto nam met een deel van het onderschrift.
En tot slot dan: hieronder drie der studenten tijdens een pauze, geduldig wachtend in de zon die zo overvloedig scheen, vlak bij Apotheek Rubens, op de Groenplaats, onder een uitgangbord van Maes Pils niet ver van het Museum. Volgend jaar gaan we weer: er valt wat te leren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten