http://literatuurensamenleving.nl/?p=7321

http://literatuurensamenleving.nl/?p=7312

Literatuur en Samenleving

In september 2013 is aan de VU onze nieuwe bacheloropleiding van start gegaan!

De belangstelling is groot - we gaan moedig verder. 

In deze opleiding hebben we het beste van onze krachten gecombineerd!  

De oude opleidingen zullen verdwijnen. Maar Engels en Nederlands studeren kan nog steeds 

in een fonkelnieuw format, waarbij jouw beroepsperspectieven (waaronder het leraarschap) belangrijk zijn.

Nieuwsgierig geworden? 

Neem een kijkje op 

http://www.facebook.com/LiteratuurEnSamenlevingVuAmsterdam,

onze nieuwe facebookpagina met foto's, 

ga naar de officiële website van de faculteit der letteren, 

http://www.let.vu.nl/nl/opleidingen/bacheloropleidingen/Literatuur-en-samenleving/index.asp,

of bezoek

www.literatuurensamenleving.nl,

onze eigen voorlichtingssite! Daar vind je alle informatie op een rij.

Nieuwe site, nieuwe adressen

www.literatuurensamenleving.nl

www.literatuurensamenleving.eu

www.literatuurensamenleving.com

Innovatie, verhalen. cultuur, literatuur, letterkunde,

literatuurstudie, vrije universiteit, bacheloropleiding,

Foto's van de expert meeting

Ga naar de nieuwe website

Van de succesvolle expert meeting "narrative medicine" op zaterdag 9 maart 2013 in de OBA zijn door Christina Lammer enkele foto's gemaakt, met onder anderen Rita Charon, Arko Oderwald, Wouter Schrover, Ben Peperkamp en Anne-Fleur van der Meer.

Dick Schram over Elrud Ibsch

Hij heeft bij haar gestudeerd en is haar opgevolgd. In een korte bijdrage herdenkt prof.dr. Dick Schram Elrud Ibsch, die onlangs overleed. "Ze was zeer belangstellend in mensen, was altijd aardig en ging zeer goed gekleed. Ze hield van muziek (ze heeft zelf cello gespeeld) en met haar echtgenoot wandelde ze veel en graag. Tot het laatst is ze zichzelf gebleven: aardig, belangstellend, op de hoogte van ontwikkelingen."

Zie voor de toespraak die Schram hield bij aan de aanbieding van Ibsch laatste, postuum verschenen boek literatuur en samenleving http://literatuurensamenleving.nl/?page_id=4908.

Elrud Ibsch overleden (2)

Ga naar de nieuwe website

Zie ook de reactie op twitter [26 februari 2013, 0.18 uur].

Ga naar de nieuwe website

Elrud Ibsch overleden (1)

Ga naar de nieuwe website

Aldus bericht de NRC van vandaag, 23 februari 2013:

Zie verder onze nieuwe website http://www.literatuurensamenleving.nl/site/?p=4184 voor een korte herinnering. Wij gedenken haar in kleine kring. 

Rob Schouten: dichter en criticus

Ga naar de nieuwe website

Onlangs bereikte ons het volgende letterkundig nieuwsbericht:

"Op woensdag 21 november 2012 was Rob Schouten gastspreker bij het mastercollege over het literaire veld. Rob Schouten studeerde in de zeventiger jaren Nederlands in Amsterdam (UvA), en wist te vertellen dat ze werkelijk met honderden studenten in de collegebanken zaten. Hij is recensent en columnist bij Trouw en Vrij Nederland, en begon op 22-jarige leeftijd met dichten. In het midden van de jaren tachtig was hij 'writer in residence' aan de Universiteit van Minnesota. Van 1993 tot 1996 was hij bijzonder hoogleraar literaire kritiek aan de VU. 

Hij selecteerde en bundelde gedichten en verhalen. Zo maakte hij samen met Hugo Brems en Rogi Wieg in 1999 een selectie van de tweehonderd beste gedichten van Nederland en Vlaanderen van de afgelopen eeuw. In 2002 bundelde hij de mooiste literaire domineesverhalen. Hij produceert essays, vertaalt en zo kunnen we nog wel doorgaan. Zijn debuutroman was Lusthof. Die verscheen in 2002 bij De Arbeiderspers. Lees de roman en merk hoe Schouten zijn hoofdpersoon, een jonge kunsthistoricus, een bijna Reviaanse 'stream of consciousness' meegeeft. Of er nog een roman volgt? Schouten hield zich in dat opzicht op de vlakte. Gewoon afwachten dus.

Gelet op al die uiteenlopende bezigheden vroegen we hem waarmee hij zich het meest verbonden voelt. Daar was Schouten snel mee klaar: het dichten. Het sprak dan ook voor zich dat het gesprek vervolgens vooral ging over zijn nieuwste dichtbundel Zware Pijnstillers. Schouten gaf uitleg over een wel zeer ironisch gedicht waarin Hitler zat verstopt en ging over tot autobiografische bespiegelingen bij andere gedichten. Ook bleek Albert Verwey hier en daar nog inspiratiebron te zijn geweest.  Desgevraagd gaf Schouten aan niet de neiging te hebben zich vernieuwend te willen opstellen zoals bijvoorbeeld Tonnus Oosterhof dat doet. Hij ziet zichzelf niet als iemand met een expliciete poëtica. De twee jaar die hij doorbracht in de Verenigde Staten waren overigens wel degelijk van invloed op zijn poëzie. Daar ontmoette hij ook John Berryman die in Zware Pijnstillers een eigen plek heeft gekregen. 

Een vraag over Schoutens bemoeienis met de Vestdijkkroniek bracht de discussie op schrijver Simon Vestdijk voor wie Rob Schouten al vanaf de middelbare schooltijd literaire belangstelling heeft. Wie weet wat we nog over Vestdijk van de kant van Schouten kunnen verwachten. Het voelde in ieder geval goed om even een dichter in ons midden te hebben gehad."

Jeanne Ketelaars

Inspirerend interview met Josje Kraamer

Josje Kraamer

Woensdag 14 november 2012 was Josje Kraamer bij ons te gast tijdens een college over het Nederlandse literaire veld. Josje Kraamer studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Van 2003 tot 2009 werkte zij als redacteur bij uitgeverij Contact en sinds 2009 is zij redacteur bij Querido. Tijdens het gesprek is de rol van deze uitgeverij binnen het literaire veld ter sprake gekomen en de manier waarop de uitgeverij beïnvloed wordt door veranderingen binnen het veld.

Querido geeft romans, verhalen, poëzie en literaire non-fictie uit van Nederlandse en buitenlandse auteurs. Daarnaast heeft de uitgeverij een succesvolle kinderboekenafdeling. Sinds kort bevindt zich onder de uitgeverij ook een apart imprint voor spannende boeken: imprint Q. Dit fonds is voornamelijk in het leven geroepen als gevolg van de onvermijdelijke commercialisering. Spannende boeken verkopen goed en daar is voor een uitgeverij in deze tijd dan ook het meeste geld te verdienen. Dit geld wordt vervolgens ook gebruikt voor de uitgave van literaire boeken, die vaak minder goed verkopen. Alleen ‘hoogstaande’ literatuur uitgeven kan niet meer, niet onder de huidige (financiële) omstandigheden. Een uitgeverij zal altijd concessies moeten doen. Financiële risico's worden dan ook niet snel genomen. Een literaire thriller als Borgen, gebaseerd op de populaire televisieserie, financiert op deze manier de meer 'risicovolle ondernemingen'. 

Zo'n risicovolle onderneming is bijvoorbeeld een debuut. Het is moeilijk te voorspellen hoe een boek het gaat doen bij het publiek. Daarom geeft Querido jaarlijks niet meer dan drie debuten uit. Daarbij zijn de promotionele mogelijkheden van een uitgeverij beperkt. De sociale media worden vaak ingezet voor de promotie van een nieuw boek: facebook, promoties, weggeefacties, citaat van de week, mooie foto's. Promotionele samenwerking met boekhandels is alleen mogelijk als een boek geheid een bestseller zal worden. Anders besteedt de boekhandel er geen aandacht aan. Gelukkig kunnen debutanten zelf ook dingen doen om hun boeken onder de aandacht te brengen. Bijvoorbeeld door actief te zijn op internet, een blog bij te houden, zich te lenen voor interviews en dergelijke. De persoonlijkheid van de auteur blijkt voor de promotie van een boek steeds belangrijker te worden, daarom is het prettig voor een uitgeverij als een debutant een vlotte babbel heeft en een persoonlijkheid die goed valt in de media. 

En hoe zit het nu met de e-books? Hebben die de wereld van de literaire uitgeverijen veranderd? Dat valt wel mee, zegt Josje Kraamer, hoewel het inmiddels wel standaard is dat van ieder nieuw uitgegeven werk ook een e-book verschijnt. 

Afsluitend deze leestip van Josje Kraamer: Margot van Sophie Zijlstra.

Wouter Schrover, NWO & SPUI25

Ga naar de nieuwe website

Op de site van SPUI25 verscheen de volgende aankondiging: 

Het debat over euthanasie en hulp bij zelfdoding is genoegzaam bekend uit kranten en tijdschriften, van televisie en radio. Levensbeëindiging speelt echter ook steeds vaker een rol in de kunsten, waaronder de literatuur. Zodoende hebben literaire werken de potentie om bij te dragen aan publieke debatten en meningsvorming over dit belangrijke en heikele thema.

In 1994 verscheen in de literaire reeks van uitgeverij SUN Het refrein is Hein. Dagen uit een verpleeghuis van Bert Keizer. Het boek was een groot succes in Nederland en werd in diverse talen vertaald. In Het refrein is Hein vertelt arts Anton over het leven en sterven in het verpleeghuis waar hij werkt. Regelmatig vragen patiënten om levensbeëindiging, soms gaat Anton daadwerkelijk in op een verzoek om (in zijn woorden) ‘het laatste en moeilijkste hoofdstuk te helpen schrijven.’ De arts doet verslag van de moeilijke afwegingen rond euthanasie en hulp bij zelfdoding, en over de moeite die het hem kost om levensbeëindiging uit te voeren.

In zijn lezing betoogt Wouter Schrover hoe Het refrein is Hein zich – op een voor literatuur kenmerkende wijze – mengt in de discussie over euthanasie en hulp bij zelfdoding. Een spel van verwijzingen naar onder meer Plato’s Faidon en de Bijbel speelt daarbij een belangrijke rol.        

De lezing maakt deel uit van de miniserie NWO: representaties van pijn en zelfdoding in literatuur en film

In samenwerking met SPUI25 organiseert NWO Geesteswetenschappen twee lunchlezingen door onderzoekers die hun onderzoek mede dankzij een NWO subsidie tot stand brachten. De lezingen zijn apart te bezoeken, maar ook als een miniserie. Hoe werd lichamelijk lijden 350 jaar geleden geïnterpreteerd en weergegeven door literaire auteurs? En hoe wordt zelfdoding in hedendaagse literatuur en speelfilms gerepresenteerd? Twee lezingen die chronologisch én thematisch op elkaar aansluiten.

Toegang tot de activiteiten van SPUI25 is gratis. Aanmelden is niet vrijblijvend. Wij rekenen op uw komst. Bent u verhinderd, dan graag doorgeven via spui25@uva.nl | 020 525 8142

***This newsitem will also be referred to on our new website***

Expert-meeting Narrative, Ethics, and Medicine with Rita Charon: Call for Proposals

Ga naar de nieuwe website

We are pleased to inform you about an upcoming expert-meeting with Professor Rita Charon. The event, organized by VU University and VU University Medical Center, will take place in Amsterdam on the 9th of March, 2013.

Charon is Professor of Clinical Medicine and Director of the Program in Narrative Medicine at the Columbia University College of Physicians and Surgeons. She is a pioneer in and an authority on narrative medicine. Generated from a confluence of sources and disciplines, including medicine, literary studies, anthropology, sociology, and philosophy, narrative medicine aims to introduce the competence to recognize, interpret and be moved by patients’ illness stories in health care. By, among other things, recognizing the temporal complexity of clinical events, by establishing connections using metaphor and figural language, narrative medicine helps to recognize patients and diseases, convey knowledge, and accompany patients through the ordeals of illness. In this way, narrative medicine has the potential to establish a more humane, ethical, and ultimately, more effective health care.

We are honored to have the opportunity to organize a meeting for PhD-students and advanced RMA-students from different disciplines to reflect on the value of Charon’s work. Those who would like to participate in this event are kindly invited to relate their own research projects to the ideals and conceptual principles as elaborated by Charon in Narrative Medicine. Honoring the stories of illness (Oxford UP, 2006/8), and in numerous other publications.

Subjects for contributions include but are not limited to:

• Theoretical and methodological reflections on central concepts and ideas in Charon’s work, such as representation - attention - affiliation, empathy, coherence, narrative ethics, and the relation between body and mind. 
• Case studies concerning autobiographical or fictional illness narratives and artworks on illness.
• The implementation of narrative medicine in medical education and practice.

Practical notes: 
PhD-students and advanced RMA-students are invited to submit a proposal. Presentations should take max. 15 minutes, and are followed by 10 minutes discussion. Participants are encouraged to use power point or bring a hand-out. Proposals (max. 250 words) should be submitted by the 1st of January 2013. Abstracts may be in Word formats with the following information: a) name, b) affiliation, c) email address, d) title of abstract, e) body of abstract. E-mails should be entitled: Charon VU Proposal Submission.

We acknowledge receipt; if you don’t receive a reply from us in one week you should assume we did not receive your proposal. You will be notified whether or not your proposal has been selected by 4 January 2013. A maximum of 6 speakers will be invited.

Further details about the time and exact place of conference will be announced as soon as possible. RMA-students will be given 1 ects for their presentations and critical contributions.   

Organizers:

Anne-Fleur van der Meer (PhD-student, Literature & Culture, VU Amsterdam)

Wouter Schrover (PhD-student, Literature & Culture VU, Amsterdam)

Dr. Arko Oderwald (Associate Professor Medical Humanities, VU Medical Center)

Prof. Ben Peperkamp (Professor of Modern Dutch Literature, VU Amsterdam)

Submissions should be sent to: Anne-Fleur van der Meer (a.vander.meer@vu.nl) and Wouter Schrover (w.schrover@vu.nl)

Reading suggestions: 
Charon, R. ‘Literature and Medicine: Origins and Destinies’. In: Academic Medicine 75 (2000) 1: 23-27. Charon, R. Narrative Medicine. Honoring the Stories of Illness. Oxford UP: Oxford / New York, 2006. ---. ‘At the Membranes of Care: Stories in Narrative Medicine’. In: Academic Medicine 87 (2012) 3: 342-347.
Charon, R. and M. Montello, eds. Stories matter. The role of narrative in medical ethics. Routledge: New York, 2002.

***This newsitem will also be referred to on our new website***

[On air soon]

Willemijn van der Linden rondt af

Ga naar de nieuwe website

Per 1 november 2012 is het contract met onze promovenda Willemijn van der Linden beëindigd. 

Hafid Bouazza

Ga naar de nieuwe website

Rosa Scheffer deed voor haar in 2012 voltooide bachelorscriptie onderzoek naar de positie van Hafid Bouazza in de Nederlandse literatuur. Ze legt uit waarom Bouazza een bijzondere schrijver is. Dat is hij ‘niet alleen vanwege zijn stijl, maar ook omdat hij weigerde bij de groep migrantenschrijvers ingedeeld te worden’. 

Rosa’s scriptie geeft op intelligente wijze inzicht in hoe er binnen de literaire kritiek tegen migrantenschrijvers wordt aangekeken en wat het binnen het literaire veld betekent wanneer een auteur op die wijze wordt neergezet. ‘Ik wil grip krijgen op de spanning die ontstaat door hoe Bouazza gepositioneerd wordt in de Nederlandse literatuur en zijn voortdurende ontkenning daarvan’.

Haar scriptie laat zien hoe minder- en meerderheidslabels die op schrijvers met een etnische achtergrond worden geplakt in recensies tot stand komen. Dat doet zij aan de hand van concrete cijfers. Maar haar scriptie biedt meer. Er wordt ook in getoond hoe Bouazza in interviews de recensenten opvoedde. ‘Ik wil de etniciteit ontstijgen,’ is een uitspraak die ze van hem aanhaalt. Uiteindelijk geeft Rosa aan hoe Bouazza volgens haar zinvoller gepositioneerd kan worden: ‘Concluderend kan ik zeggen dat Hafid Bouazza een Nederlandse auteur is wiens werk veel postmoderne kenmerken vertoont.’ Bij de behandeling van die postmoderne kenmerken demonstreert Rosa ook haar tekstinterpretatieve vaardigheden.

Rosa Scheffer, De positie van Hafid Bouazza in de Nederlandse literatuur. Bachelorscriptie VU, Amsterdam 2012

Begeleider: drs. Arie Storm

Katibu di Shon

Ga naar de nieuwe website

In 2013 zal de opera Katibu di Shon op Curaçao in première gaan. De opera is gebaseerd op de gelijknamige novelle van Carel de Haseth (foto) waarvan in 2002 de Nederlandse vertaling Slaaf en meester uitkwam. Op verzoek van de operazangeres Tania Kross heeft De Haseth een libretto van zijn novelle geschreven. In de uitstekende bachelorscriptie die studente Nikki Honigh eind juni 2012 afrondde, onderzoekt zij welk effect de bewerking tot opera van de novelle Slaaf en meester heeft op het plot en op de relaties tussen de personages onderling. 

De schrijver heeft zijn libretto vorig jaar aan Ena Jansen ter beschikking gesteld toen zij een paper in Berkeley wijdde aan zijn slavenboek en die van de Zuid-Afrikaanse schrijver André P. Brink. 

Literaire verhalen zijn door de eeuwen heen vaak gebruikt om aan goede plots voor opera’s te komen; deze vorm van intermedialiteit is dan ook een boeiend onderzoeksgebied. Nikki kon aan de hand van Opera and the novel. The case of Henry James van Michael Halliwell een viertal aspecten selecteren die zij zowel in de novelle als in het libretto van De Haseth uitgebreid heeft onderzocht: structuur, perspectief, personages en ideologie. Hieruit kwam naar voren dat De Haseth’s adaptatie van zijn novelle naar een ander medium duidelijk invloed had op het plot en op de relaties tussen de personages onderling. Ondanks dat er overeenkomsten zijn, verschillen de novelle en het libretto op belangrijke punten van elkaar.

Ten eerste zijn de gebeurtenissen in de novelle meer ingebed in de gedachten van de personages terwijl het libretto bestaat uit een systematische opeenvolging van gebeurtenissen. Het effect hiervan is dat het in de novelle lastiger is om gebeurtenissen aan elkaar te koppelen. Daarnaast maken de vertellers in de novelle duidelijk dat hun ideologie ten opzichte van slavernij een bepaalde vorm heeft gekregen onder invloed van de gebeurtenissen die eerder voorgevallen zijn. In het libretto volgen de gebeurtenissen elkaar dan wel in chronologische volgorde op, maar de koppeling naar de ideologie van de personages moet door de toeschouwer zelf gelegd worden.

In allebei genres komen zowel slaaf als meester aan het woord, maar de slaven hebben in het libretto duidelijk meer ‘stem’ dan in de novelle. Vooral de vrouwelijke slavin Anita die in de novelle slechts een kleine rol speelt, heeft een belangrijke stem in het libretto: zij verzet zich tegen wat haar zowel als slavin als vrouw wordt aangedaan. 

Een laatste verschil is dat de liefde in de novelle slechts een bijzaak is, terwijl dit thema in het libretto een hoofdrol krijgt. In de novelle wordt het thema liefde alleen gebruikt als middel om de mannelijke hoofdpersonages uit elkaar te jagen om ze vervolgens weer bij elkaar te brengen. In het libretto is het een hoofdthema geworden doordat het naar voren brengt dat er geen verschil is in de liefde tussen slavin-slaaf en slavin-meester. Het is een thema dat duidelijk maakt dat er geen verschil is tussen blanke en zwarte mensen.

Nikki Honigh, Het effect van Carel de Haseth’s bewerking van zijn novelle Slaaf en meester naar een operalibretto. 

Bachelorscriptie VU: Amsterdam 2012

Begeleider: Prof. dr. Ena Jansen

Ga naar de nieuwe website